Türkiye’yi yasan boğan Kahramanmaraş zelzelesinin akabinde Greenpeace Akdeniz çarpıcı bilgilerin yer aldığı bir kıymetlendirme raporu yayımladı. Buna nazaran sarsıntı bölgesinde asbest tehlikesi ve halk sıhhati açısından önemli çevresel riskler var. Asbestin liflerine çok kısa vakitli bile maruz kalınması durumunda tesiri 10 ile 40 yıl sonra bile sürebiliyor. Ayrıyeten raporda 6 Şubat’ta zelzele ile başlayan ve söndürülmesi dört günü bulan İskenderun Liman yangınına ait de soruşturma başlatılması konusunda ihtarlar yer alıyor.
Greenpeace Akdeniz, Kahramanmaraş merkezli zelzeleler sonrasında “Deprem Bölgesine Ait Kıymetlendirme Raporu”nu yayımladı. Raporda İstanbul Üniversitesi 2023 Sarsıntıları Ön Raporuna atıfta bulunularak bakanlıkça hasar tespiti yapılan binalardan oluşan toplam enkaz atık ölçüsünün 50 milyon ton ile 110 milyon ton aralığında olacağı öngörüldüğü anlatılıyor.
‘Etkisi 10 ile 40 yıl ortasında sürebilir’
“Asbestin liflerine çok kısa vakitli bile maruz kalınması, maruziyetten 10 ila 40 yıl sonra asbeste bağlı akciğer zarı kanseri, gırtlak kanseri ve yumurtalık kanseri hastalıklarına neden olabilmektedir. Bu nedenle asbestin tüm formları Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı, Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ/WHO) ve Memleketler arası Çalışma Örgütü (UÇÖ/ ILO) tarafından “kesin kanserojen” olarak tanımlanmıştır. Sarsıntı bölgesindeki binaların neredeyse yarısından fazlası asbest ve kanserojen husus riski taşımaktadır.”
‘Acilen yapılması gerekenler’
Rapora nazaran asbest liflerinin havayla birlikte solunmasını engellemek için hemen şunları yapılması öneriliyor:
“Arama-kurtarma faaliyetlerinin sonlandırıldığı enkazlarda ve yükleme faaliyetleri esnasında sulama yapılması; taşıma kamyonlarının üzerinin branda ile kapatılması ve geçiş güzergahlarının sulanması, enkazın kaldırılmasında vazifeli işçinin FFP3 toz maskesi kullanması; enkaz kaldırma çalışmalarında halkın alandan uzaklaştırılması, şayet çadırkentlere yakın alanlardaysa burada bulunan halka FFP3 maskeleri temin edilmesi; enkaz alanlarında çalışanların sistemli sıhhat takiplerinin yapılması son derece değerlidir.”
‘Soruşturma başlatılmalı’
6 Şubat’ta sarsıntı ile başlayan ve söndürülmesi dört günü bulan İskenderun Liman yangınına da değinilen raporda bu yangının bölgede yaşanan en büyük etraf felaketlerinden birine dönüştüğü tabir ediliyor. Bu duruma ait raporda “Liman yangınının çıkış nedenine ait en temel tez limanın kimyasal husus içeren konteynırları zayıf güvenlik önlemleri ile bir ortada bulundurmasıdır. Bu tarihe kadar yanan konteynırların içeriği ile ilgili bilgi verilmemiş olması ortaya varsayım edilemeyen bir kirlilik riskini çıkarmıştır. Yangının nedenine, ihmallere, çevresel tesirlerine yönelik ve yangın esnasında ve enkaz kaldırmada yer alan görevlilerin sıhhatine ve yasal süreçlere ait kamuoyuna bilgilendirme yapılmalı ve süreçle ilgili soruşturma başlatılmalıdır” uyarısı yer alıyor.